Niepozorne, drobne ziarenka o specyficznym, ciekawym smaku używane są jako przyprawa i surowiec do produkcji bogatego w wartości odżywcze oleju. Czarnuszka to dodatek, który urozmaica smak różnych produktów i potraw. Jest to tani produkt a niezwykle cenny ze względu na swoje prozdrowotne właściwości, dlatego warto włączyć go do diety. W jaki sposób wykorzystać i na co wpływają składniki, które zawiera?

Co to jest czarnuszka? Jak wygląda?

Małe czarne nasionka, które używane są w kuchni i nazywane czarnuszką siewną, pozyskiwane są z kwiatów o delikatnych, niebieskich lub białych płatkach, które swoją estetyką przypominają popularne chabry. Roślina dorasta do ok. 40 cm. Wytwarza charakterystyczny, mocny zapach. Należy do rodziny jasnotowatych. Ma zielone, cienkie postrzępione liście. Uprawiana w celach ozdobnych (głównie odmiana damasceńska) i uprawnych (siewna) ze względu na walory smakowe i lecznicze pozyskiwanych z niej ziarenek.

Pochodzenie czarnuszki

W Polsce czarnuszka, która nazywana jest też czarnym kminkiem lub czarną kolendrą, pojawiła się jako roślina importowana. W naszym kraju nie znajdziemy jej dziko rosnącej. Kwiat pochodzi z południowo-wschodniej Azji, a dotarł do nas z Iraku lub Turcji. Początki wykorzystywania tej rośliny sięgają czasów przed naszą erą. Istnieją wzmianki o tym, że była doceniana w starożytnym Egipcie i wkładana w postaci oleju w małych buteleczkach do sarkofagów. Wierzono, że potrafi wyleczyć wszystko z wyjątkiem śmierci. Chińczycy w pierwszych wiekach naszej ery leczyli przy jej pomocy serce i duszę, stanowiła remedium na choroby psychiczne i dolegliwości kardiologiczne.

Czarnuszka — właściwości i zastosowanie

Może być stosowana jako przyprawa, smaczny dodatek lub przerabiana na olej. Wykorzystywana jest w kuchni i kosmetyce. Czarnuszka siewna staje się coraz bardziej popularna w naszym kraju. Zawarte w niej substancje takie jak saponiny i flawonoidy wykazują działanie przeciwzapalne, przeciwgrzybiczne, pierwotniakobójcze, antybakteryjne, przeciwutleniające. Jest szczególnie polecana jako uzupełnienie diety dla osób, które borykają się z różnego rodzaju niedoborami witamin i mikroelementów. Zawiera sporą ilość białka i węglowodanów. Obfituje w witaminę A, E, F, a także witaminy z grupy B, selen, sód, cynk, magnez, żelazo, wapń, potas. Do wartościowego składu nasionek należy doliczyć gamę kwasów tłuszczowych, w której skład wchodzi m.in. lonolowy, alfa-linolenowy, arachidowy i palmitynowy. Olejki eteryczne i tymochinon pomagają regulować poziom glukozy we krwi, dlatego zalecane są dla cukrzyków.

Na co pomagają nasiona czarnuszki? Jakie ma działanie?

Spożywanie nasion czarnuszki może być pomocne przy różnych dolegliwościach. Czarny kminek sprawdza się również jako środek profilaktyczny, wzbogacający zdrową dietę. Zawarte w ziarenkach składniki odżywcze wpływają na:

• łagodzenie stresu oksydacyjnego – dzięki zawartości przeciwutleniaczy, zwalcza wolne rodniki, które niszczą komórki, obniża poziom kortyzolu we krwi,
• ograniczanie wirusów, pasożytów, grzybów i bakterii – czarnuszka uważana jest z naturalny antybiotyk, który hamuje rozrost patogenów,
• poprawienie odporności,
• wspieranie systemu trawiennego – tymochinon zwiększa produkcję śluzu przez błonę śluzową żołądka, wykazuje właściwości ochronne przeciw wrzodom i podrażnieniom,
• obniżenie złego cholesterolu LDL – zdrowe kwasy tłuszczowe zapobiegają chorobom związanym z odkładaniem płytek miażdżycowych,
• regulowanie ciśnienia krwi – czarnuszka stosowana jest na lepsze krążenie w nogach, chroni przed powstawaniem zakrzepów, ogranicza wzrost homocysteiny, która jest odpowiedzialna za zwężenie naczyń krwionośnych,
• wyrównanie poziomu glukozy,
• ochrona przed osteoporozą – przez substancje antyzapalne i antyutelniające, a także bogatą zawartość kwasów tłuszczowych pozytywnie wpływa na zwiększenie mineralnej gęstości kości,
• pomoc w zrzuceniu zbędnych kilogramów – nasiona czarnuszki są dobre na odchudzanie, dzięki temu, że zmniejsza wchłanianie glukozy do jelita cienkiego i normalizuje jej poziom we krwi,
• płodność — czarnuszka poprawia jakość nasienia.

Przyprawa czarnuszka — do czego pasuje?

Drobne ziarenka mają ciekawe walory smakowe. Przyprawa czarnuszka znakomicie podkręci smak pieczywa. Dodawana jest także do serów i mięs, a także przetworów warzywnych. Prażona może uzupełnić sałatki. Jest wykorzystywana jako składnik różnych mieszanek ziół do zup i sosów. Czarnuszkę kupić można w każdym markecie lub zamówić przez internet, zarówno w postaci przyprawy, jak i oleju.
Ziarna czarnuszki — ile jeść dziennie? Mielona czy ziarna? Jak stosować?

Żeby spożywanie czarnuszki przyniosło skutki zdrowotne i wspierało odporność, warto jeść ją regularnie. Całe nasionka dobrze smakują prażone, mogą być dodawane do wypieków. Można zmielić ziarenka i przyjmować od 2 do 5 g dwa razy dziennie, wypijać 1 lub 2 łyżki oleju, zrobić lub kupić nalewkę. Jedną z wielu możliwości podania rośliny jest zrobienie naparu, który polecany jest osobom korzystającym z radioterapii. Wystarczy łyżkę rozgniecionych nasion zalać wodą i gotować przez ok. 15 minut, odcedzić i wypić.

Olej z czarnuszki

Olej z czarnuszki może znaleźć zastosowanie zarówno do użytku wewnętrznego, jak i zewnętrznego. Tłoczony na zimno dostarcza organizmowi całą gamę cennych substancji. Nie należy go podgrzewać. Musi być serwowany na zimno i przechowywany w temperaturze 5- 10 stopni Celsjusza. Może być spożywany samodzielnie jako środek profilaktyczny, wspierający dobrą kondycję, jak również dodatek do sałatek i mięs. Jego intensywny smak złagodzi miód i owoce. W kosmetyce stosowany może być jako:

Olej z czarnuszki na twarz

Wyciąg z nasion czarnuszki odpowiedni jest do pielęgnacji każdego typu cery, dobrze sprawdzi się również w przypadku bardziej wymagającej skóry: alergicznej, atopowej, podrażnionej, czy trądzikowej. Dzięki zawartości przeciwutleniaczy polecany jest dla osób dojrzałych przy spłycaniu zmarszczek i przywracaniu elastyczności. Olej z czarnuszki działa przeciwzapalnie i antybakteryjnie, dlatego dobrze sobie radzi w przypadku wykwitów. Ogranicza nadprodukcje sebum. Może być nakładany na zmiany trądzikowe, stanowić bazę mieszanek do oczyszczania twarzy lub dodany w kilku kropelkach do kremu, wspierać codzienną pielęgnację.

Olejek z czarnuszki do włosów

Ta cudowna roślina używana jest również przy zabiegach kosmetycznych na włosy. Zawarte w oleju składniki aktywne wspierają regenerację, odżywiają cebulki, zapobiegają łysieniu plackowatemu. Regularne wcieranie wyciągu w skalp, pomaga nawilżyć skórę i nie dopuścić do pojawienia się łupieżu. Po użyciu substancji włosy są błyszczące i dobrze się układają. Dobrze sprawdza się również czarnuszka na siwe włosy. Starzenie się organizmu, a także ekspozycja na słońce zmniejsza ilość melaniny w melanocytach, przez co pasma bledną. Proces ten powstrzymywany jest przez substancje, które zawarte są w czarnym kminku m.in. kwasy tłuszczowe, foliowe i sterole, olejki lotne, witaminy z grupy B, siarkę.

Czarnuszka dla dzieci — czy można podawać?

Już od początku rozszerzania diety niemowlętom, można wprowadzić olej z czarnuszki, który będzie wspierał odporność maluchów. Warto od samego początku wprowadzania pokarmów, przyzwyczajania szkraby do specyficznego smaku rośliny. Starszym dzieciom można podawać olej wzbogacony o sok lub miód, który osłodzi wyciąg. To świetne uzupełnienie codziennej diety i profilaktyka przeciw przeziębieniom. Składniki, które zawarte są w substancji, wspierają system immunologiczny, pomagają budować odporność. Jest źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-6 i 3. Czarnuszka wykazuje również skuteczność w przypadku zwalczania pasożytów. Chroni przed owsikami i tasiemcami, dlatego warto włączyć ją w jadłospis dzieci. Natomiast w ciąży i podczas karmienia piersią nie powinno spożywać się tej rośliny, ponieważ może powodować skurcze macicy, a w czasie laktacji ograniczać produkcję pokarmu.

Czarnuszka a alergie

Składniki aktywne zawarte w oleju z czarnuszki hamują wydzielanie histamin odpowiadających za reakcje alergiczne. Tymochinon i nigellon łagodzą podrażnienia błony śluzowej, które szczególnie widocznie są na początku sezonu wiosennego, gdy rośliny zaczynają kwitnąć i pojawia się kichanie, katar i łzawienie oczu. Warto pić olej z czarnuszki na alergię, ale też przecieranie skóry atopowej i podrażnionej przyniesie ukojenie, przyspieszy gojenie ran i uelastyczni naskórek.