Marchewka to jedno z najpopularniejszych warzyw w naszym kraju. Jest łatwo dostępna, można ją kupić na każdym dziale warzywnym, nie kosztuje dużo. Wiele osób samodzielnie uprawia ją w swoich ogródkach – nie jest zbyt wymagająca. Warzywo można chrupać na surowo, wypijać w formie soków, dodawać do zup i potraw wytrawnych, zawekować, a nawet używać do przyrządzania ciast, ciasteczek i innych dań deserowych. Czy jedzenie marchewki jest korzystne dla zdrowia?
Marchew – pochodzenie, uprawa, odmiany
Dzika prastara odmiana marchwi porastała tereny Persji. Początkowo wykorzystywano głównie jej nać oraz nasiona w celach medycznych. Jadalny korzeń został opisany w rękopisie z początku VI wieku przez greckiego lekarza farmakologa i botanika Pedaniusa Dioskurydesa. Chociaż to warzywo korzenne najczęściej spotykamy w pomarańczowej odsłonie, istnieje wiele innych gatunków marchwi. W średniowieczu najpopularniejsze były odmiany białe, żółte i fioletowe.
Marchewka w obecnej formie trafiła do Europy stosunkowo późno, bo około XIII-XIV wieku dzięki Arabom. W historii dotyczącej pochodzenia popularnego warzywa pojawia się też opowieść o tym, że pomarańczową odmianę zawdzięczamy Holendrom – została wyhodowana w kolorze holenderskiej flagi na rozkaz ówczesnego władcy.
Obecnie istnieje wiele różnych odmian marchwi wczesnych i późnych o rozmaitych kształtach i rozmiarach, rozróżniane są również według kolorów – poza pomarańczowymi występują białe, fioletowe, czarne oraz żółte. Warzywo można wysiewać w grządkach bezpośrednio, płytko umieszczając nasiona w glebie. Najlepiej tę czynność wykonywać w maju lub też od marca, chroniąc przed mrozem pod folią albo agrowłókniną. Roślina lubi nasłonecznione stanowiska i lekkie, przepuszczalne, pulchne ziemie z dużą ilością próchnicy. Gleba nie powinna być świeżo wapnowana. Międzyrzędzie należy co jakiś czas spulchniać i usuwać z niego chwasty.
Składniki odżywcze marchewki. Jakie ma witaminy?
Marchew to roślina, która jest łagodna, słodkawa w smaku i bogata pod względem składników odżywczych. Bardzo często stanowi jeden z pierwszych pokarmów przy rozszerzaniu diety dziecka. Warzywo obfituje w karotenoidy – przeciwutleniacze odpowiedzialne za pomarańczową barwę marchwi. W ich skład wchodzi beta-karoten, czyli prowitamina A, która w organizmie przekształcana jest w witaminę A, a także alfa-karoten, luteina, zeaksantyna i likopen. Zawiera też flawonoidy i związki fenolowe, które niwelują stany zapalne w organizmie, zwalczając wolne rodniki.
W warzywie poza przeciwutleniaczami jest też mnóstwo witamin: witaminy z grupy B: tiamina, ryboflawina, niacyna, kwas foliowy, a także witamina C, K i E. Roślina zawiera również sporą dawkę potasu, a także sód, wapń, magnez, fosfor, żelazo i cynk.
Dzięki temu, że marchew ma tyle witamin, minerałów i przeciwutleniaczy, jej spożywanie jest korzystne dla zdrowia i urody. Jest nie tylko wartościowym składnikiem diety, ale też wykorzystuje się ją do tworzenia kosmetyków i preparatów pielęgnacyjnych do twarzy, włosów i ciała.
Ile kalorii ma marchewka? Ile węglowodanów?
Marchewka najmniej kaloryczna jest w postaci surowej. W 100 gramach warzywa zawartych jest około 41 kcal. Węglowodany wynoszą 10 gramów, cukry to 4,7 grama. Usprawniający pracę jelit i regulujący metabolizm błonnik to 3,5 grama. Marchew ma niski indeks glikemiczny wynoszący 31, po ugotowaniu wzrasta on do 43. Pokarm może być spożywany przez osoby mające cukrzycę, czy też będące na diecie redukcyjnej.
Czy marchew ma właściwości zdrowotne?
Składniki zawarte w marchewce – przeciwutleniacze, witamina A oraz C pomagają dbać o system immunologiczny – podnoszą odporność na infekcje. Antyoksydanty dobrze działają na skórę, opóźniają procesy starzenia, zwalczają w organizmie stany zapalne, które prowadzą do rozwoju różnych chorób.
Marchew a miażdżyca, jak działa marchew na układ krążenia?
Zawarty w korzeniu rośliny potas pomaga regulować ciśnienie krwi, dlatego spożywanie marchewki wpływa korzystnie na układ krążenia. Związki fenolowe zwalczają następstwa stresu oksydacyjnego, który przyczynia się do rozwoju miażdżycy. Przeciwutleniacze nie dopuszczają do odkładania się cholesterolu – nie utlenia się frakcja LDL, która mogłaby tworzyć blaszki miażdżycowe. Flawonoidy poprawiają przepływ krwi. Błonnik, który zatrzymuje kwasy żółciowe w jelitach, również nie dopuszcza do tego, by niekorzystny cholesterol przedostawał się do krwiobiegu.
Marchew a układ trawienia
Świeża marchew jest źródłem związków siarkowych stymulujących rozwój pożytecznej mikroflory jelitowej. Dzięki niej usprawniana jest praca układu trawiennego. Korzystnie na nią wpływają również włókna pokarmowe zawarte w roślinie, które wspomagają pasaż jelitowy.