Sok z brzozy jest środkiem znanym w medycynie ludowej od wieków. Jego ciekawy smak i prozdrowotne właściwości zachęcają, by w miarę możliwości i dostępności rozważyć wprowadzenie go do menu. Sok z brzozy jest o tyle ciekawy, że można zbierać go samodzielnie.

Sok z brzozy — jak i kiedy zbierać?

Sok z brzozy to płyn o słodkawym smaku, składający się głównie z wody, zawierający też dużą dawkę minerałów oraz witamin. Wedle specjalistów ze względu na bogactwo tych składników sok z brzozy może być nazywany super food, podobnie jak np. miód czy imbir. Sok z brzozy jest dokładnie tym, na co wskazuje jego nazwa. To płyn, który krąży w drzewie, transportując składniki potrzebne mu m.in. do wytworzenia liści. Stąd też właśnie ten moment jest granicą, jeśli chodzi o czas, kiedy można zbierać sok z brzozy.
Termin samego zbierania nie jest ściśle określony – jest to zwykle przełom marca i kwietnia, zanim na drzewie pojawią się pączki i liście. Jeśli już są, to znaczy, że optymalny termin do pobierania soku z brzozy przegapiliśmy i niestety musimy podejść do niego za rok, ewentualnie zdecydować się na produkt kupny.
Sok ściągamy głównie z brzozy brodawkowatej (Betula pendula Roth lub Betula verrucosa Ehrh), czyli najbardziej klasycznego gatunku, szeroko rozpowszechnionego w naszym krajobrazie. Uwaga – kilka gatunków znajduje się pod ścisłą ochroną. Wybieramy wyłącznie drzewo, które na wysokości około 1 metra ma przekrój nie mniejszy niż 25 centymetrów. Ściąganie z młodszego drzewa może mu zaszkodzić. W pniu nawiercamy otwór, nie głębszy niż 3 cm u dużych drzew, a płytszy u młodszych. W otwór wkładamy wężyk lub kranik, który odprowadzi płyn do pojemnika. Otwór pojemnika starannie zamykamy, by do środka nie dostały się owady i zanieczyszczenia. Zostawiamy na dobę, po czym zbieramy sok. Inna opcja, to nacięcia w drzewie, np. siekierą i analogiczny kranik. Pozostałe, jak wyciskanie soku z młodych gałązek, nie są zbyt skuteczne.
Sok możemy spożywać świeży, pasteryzowany, w formie syropu. Można go także mrozić lub mieszać z alkoholem.

Jak się nazywa sok z brzozy?

Tak pozyskany sok brzozowy nosi też tradycyjne, ludowe nazwy, jak oskoła lub bzowina.

Skład i właściwości soku z brzozy. Na co pomaga?

Skład soku brzozowego jest różny, w zależności od terminu zbioru czy miejsca, gdzie rosną drzewa. Nie sposób określić go jednoznacznie i procentowo. Na pewno znajdziemy w nim:

• składniki mineralne – wapń, potas, cynk, miedź, sód, magnez, mangan, fosfor,
• witaminę C i grupy B,
• węglowodany, z czego 99% to fruktoza i glukoza,
• aminokwasy – cytrulina, glutamina, kwas glutaminowy, asparagina, kwas asparaginowy, izoleucyna.

95% składu soku z brzozy to woda.

Sok z brzozy – właściwości. Na co pomaga sok z brzozy?

Sok z brzozy ceniony jest za liczne prozdrowotne właściwości. Soki pozyskiwane z pnia, liści lub pączków brzozy wspierają funkcjonowanie organizmu, wspomagają leczenie wielu schorzeń oraz zapobiegają powstawaniu różnych dolegliwości. Wśród najważniejszych właściwości soku z brzozy wymienia się:

• wzmacnianie odporności organizmu,
• przeciwbólowo i przeciwgorączkowo, zwłaszcza w przypadku przeziębienia i grypy,
• łagodzenie problemów reumatycznych,
• przy problemach z układem moczowym – zapaleniu dróg moczowych, kamicy nerkowej, dny moczanowej,
• przy problemach wątrobowych,
• przy problemach z układem pokarmowym,
• przy problemach z układem krwionośnym,
• wspomagająco przy ranach i oparzeniach, by zwiększyć szybkość gojenia się ich.

Jak więc widać jest to działanie bardzo szerokie, tym bardziej więc warto skorzystać z właściwości soku brzozowego i spożywać go regularnie.
Dodatkowo sok z brzozy można stosować jako środek kosmetyczny. Głównie wzmacniający szampon brzozowy, polecany zwłaszcza osobom z przetłuszczającą się skórą głowy.

Sok z brzozy – przeciwwskazania

Stosowanie soku z brzozy powinno odbywać się wyłącznie po konsultacji medycznej w przypadku niedrożności i niewydolność dróg moczowych, chorób nerek i serca.
Dodatkowo trzeba pamiętać, że pyłek z brzozy jest bardzo częstym alergenem. Osoby borykające się z taką dolegliwością powinny koniecznie wykonać próbę uczuleniową, zanim wypiją większą ilość soku brzozowego.

Sok z brzozy – jak pić? Ile można?

Sok z brzozy pijemy po prosu ze szklanki, 3 razy dziennie po około 100 mililitrów, regularnie przez okres 2-3 tygodni. Inne źródła i praktyka określają tę granicę na 3x dziennie po szklance.

Sok z brzozy na odchudzanie

Osoby odchudzające się mogą potraktować sok brzozowy jako wsparcie tego procesu. Sam w sobie nie ma on właściwości odchudzających, ale dobrze nawadnia, przyspiesza usuwanie wody z organizmu, oczyszcza go z toksyn. Zawiera też kwas chlorogenowy, który prowadzi do zmniejszenia wchłaniania się cukru i spadku poziomu glukozy.

Sok z brzozy a cukrzyca

Uważa się, że można pić sok brzozowy przy cukrzycy, oczywiście w rozsądnych ilościach, bo w jego składzie znajdziemy dużo cukrów – fruktozy i glukozy. Sugerujemy jednak konsultację z lekarzem prowadzącym. Przypomnijmy, że ksylolit, czyli cukier brzozowy polecany przy cukrzycy, robi się z kory tego drzewa.

Sok z brzozy na włosy

Sok z brzozy jest używany jako naturalny sposób na wzmocnienie cebulek włosów. Daje także bardzo dobre rezultaty w przypadku włosów przetłuszczających się. Można stosować sam sok z brzozy, rozcieńczać go z wodą albo kupić tzw. wodę brzozową, czyli roztwór alkoholu i soku z brzozy.

Sok z brzozy na zmarszczki

Sok brzozowy ma działanie przeciwzapalne, więc można polecić go w przypadku cery przetłuszczającej się czy trądziku. Jeśli jednak chodzi o stosowanie soku z brzozy na zmarszczki, to substancje czynne w nim zawarte mogą zwiększać napięcie skóry, a przez to zmarszczki staną się mniej widoczne. Nie jest to jednak działanie, którego skuteczność byłaby naprawdę znacząca.

Sok z brzozy dla dzieci

Teoretycznie sok brzozowy można podawać dzieciom, najlepiej po ukończeniu drugiego roku życia i po wcześniejszym wykonaniu próby alergicznej. W przypadku dzieci dawka powinna być jednak dużo mniejsza, niż u dorosłych. Literatura sugeruje, by było to nie więcej niż kilka łyżek dziennie. Dawka ta wynika stąd, że sok brzozowy zawiera salicylany (naturalną aspirynę), a tej dzieci do 12 roku życia powinny unikać, szczególnie bez wcześniejszej konsultacji z pediatrą.

Sok z brzozy w ciąży

Duże dawki aspiryny w ciąży są wykluczone, natomiast małe jest dopuszczalne w pierwszych dwóch trymestrach. Analogicznie – właśnie ze względu na salicylany – można potraktować sok brzozowy. Unikać go w trzecim trymestrze, jednak pić w ciąży w pierwszym i drugim w rozsądnych dawkach – do 3x 100 ml dziennie.

Nalewka, sok z brzozy z alkoholem

Sok z brzozy z alkoholem to tzw. woda brzozowa, czyli popularny środek stosowany np. przy trądziku oraz do zabiegów kosmetycznych twarzy. Taką nalewkę z brzozy można przygotować samodzielnie, mieszając sok z alkoholem (wódką) w proporcji 1:1. Przyjmować jako środek zwiększający odporność i ogólnie wpływający pozytywnie na organizm łyżkę dziennie. Jest to dużo mniej, niż w przypadku soku z brzozy, ale ten ma krótki termin spożycia, a alkohol go utrwala.

Sok z liści brzozy

Do zrobienia soku z brzozy używa się młodych liści, które po zmiażdżeniu lub posiekaniu zalewa się wodą. Następnie należy poczekać kilka – kilkanaście godzin i zlać płyn. Po przecedzeniu może być stosowany analogicznie do soku z brzozy, chociaż ma mniejszą skuteczność.

Jak przechowywać sok z brzozy?

Sok z brzozy można przechowywać w lodówce ok. 4 dni od zebrania. Jeśli chcemy przechować go dłużej, powinniśmy go zamrozić, jednak wymaga to naprawdę bardzo pojemnej zamrażarki, zważywszy na dobową normę spożycia.

Jak zrobić sok z brzozy na zimę?

Sok z brzozy na zimę możemy zrobić w zasadzie tylko dzięki mrożeniu. Pasteryzowanie jest oczywiście możliwe, jednak w tym procesie sok z brzozy utraci większość swoich prozdrowotnych właściwości. Stąd też popularne jest jego utrwalanie alkoholem.

Ile kalorii ma sok z brzozy?

Litr soku z brzozy ma około 200 kcal.

Sok z brzozy — jaka cena?

Za litro soku z brzozy zapłacimy zwykle kilkanaście złotych. Jest to jednak produkt sezonowy i ciężko dostępny. Pasteryzowany sok brzozowy można kupić przez cały sezon, jednak w tym przypadku ciężko mówić o zachowaniu właściwości prozdrowotnych.