Jest substytutem cukru, z jego nazwą i symbolem E-420 możemy spotkać się na opakowaniach różnych produktów spożywczych – sorbitol jest półsynentyczą substancją słodzącą. Wykorzystywany jest jako słodziwo, ale też jako wypełniacz i stabilizator żywności. Sprawdź, co należy wiedzieć o tym związku chemicznym.

Co to jest sorbitol?

Sorbitol należy do grupy polioli, czyli alkoholi cukrowych, do której zaliczane są również inne znane substancje słodzące jak erytrytol, ksylitol oraz mniej popularny mannitol. Jego inne nazwy to sorbit i glucitol. Występuje naturalnie w owocach takich jak m.in. jagody, jabłka, gruszki, wiśnie, morele i brzoskwinie. Na potrzeby przemysłowe pozyskiwany jest syntetycznie przez redukcję glukozy – jej uwodornienie w obecności niklu. Proces przeprowadzany jest w wysokiej temperaturze i pod wysokim ciśnieniem.

Jakie właściwości ma sorbitol?

Sorbitol jest podobny do cukru, również to biały proszek, może mieć też formę płatków, ale jest mniej słodki – osiąga około 60% słodkości sacharozy. Jego spożycie daje przyjemny, lekko chłodzący efekt w ustach. Związek dobrze rozpuszcza się w wodzie i nie rozpuszcza się w alkoholu. Jedną z właściwości sorbitolu jest higroskopijność, czyli przyciąganie cząsteczek wody z otoczenia – zapewnia produktom wilgotność. Kolejną jego ważną cechą jest to, że nie jest trawiony przez bakterie jamy ustnej – nie przyczynia się do rozwoju próchnicy zębów. Środek cechuje się dużą trwałością. Jest odporny na wysoką temperaturę i ciemnienie nieenzymatyczne i hydrolizę. Dodany do sacharyny łagodzi jej gorzki smak, a połączony z sacharozą zapobiega krystalizacji.

Zastosowanie sorbitolu

Zastosowanie sorbitolu jest szerokie w wielu dziedzinach. Dzięki swoim właściwościom fizykochemicznym stosowany jest w przemyśle spożywczym jako środek słodzący, zastępujący cukier, zachowujący wilgoć, konserwujący i poprawiający konsystencję produktów. Wykorzystywany jest m.in. w cukierkach, ciastkach, dżemach, przetworach mlecznych, sosach, czy napojach.
Również znajduje zastosowanie w kosmetyce. Jest składnikiem produktów do pielęgnacji – pomaga w utrzymaniu nawilżenia skóry i włosów, chroni produkty przed wysychaniem. Obecny jest też w składzie gum do żucia i past do zębów. Jako zagęstnik służy do produkcji papieru, poprawiając jego konsystencję i wytrzymałość, a także może być używany do zagęstniania farb i barwników. Znajduje się też w lekach jako stabilizator i substancja słodząca. W farmacji wykorzystywany jest również w środkach przeczyszczających. Korzysta się z niego w przemyśle chemicznym, by tworzyć inne związki, jak np. kwas askorbinowy czy emulgatory.

Sorbitol — kcal i indeks glikemiczny IG

Sorbitol słynie z tego, że ma mniejszą kaloryczność niż cukier. Zawiera ok. 2,4-2,6 kcal na gram, sacharoza 4 kcal na gram. Dzięki temu może być atrakcyjną alternatywą dla osób, które chcą ograniczyć spożycie kcal. Substancja ta ma również niski indeks glikemiczny, który wynosi 9, co oznacza, że jej spożycie nie powoduje wzrostu poziomu glukozy we krwi, dlatego sorbitol bywa stosowany jako substytut cukru również w produktach przeznaczonych dla osób stosujących dietę zakładającym spożycie produktów o niskim indeksie glikemicznym.

Czy sorbitol jest szkodliwy?

Sorbitol przyjmowany w niewielkich ilościach nie powinien powodować skutków ubocznych. Jednak jego nadmierna ilość lub spożywanie substancji przez osoby wrażliwe na ten związek i dzieci, może być szkodliwe dla zdrowia. Środek ze względu na swoje właściwości przeczyszczające i gromadzenie wody w jelitach, może powodować biegunki, gazy, problemy trawienne i bóle brzucha.
Sorbitol a cukrzyca
Sorbitol można znaleźć w produktach przeznaczonych dla diabetyków. Jednak mimo niskiego indeksu glikemicznego nadmierne spożywanie tej substancji może być niekorzystne dla osób mających cukrzycę. Jest to związane z ryzykiem wystąpienia nefropatii cukrzycowej. Przez właściwości osmotyczne – zdolność do gromadzenia płynów, istnieje ryzyko, że przyczyni się do uszkodzenia nerek. Osoby stosujące dietę cukrzycową w kwestii stosowania sorbitolu powinny zasięgnąć porady specjalisty.